open
Homepage

HIV & AIDS

Ιός Ανθρώπινης Ανοσοανεπάρκειας (HIV)

HIV & AIDS
Ιός Ανθρώπινης Ανοσοανεπάρκειας (HIV)

Μια διάγνωση για HIV μπορεί να προκαλεί πανικό και τρόμο, αλλά χάρη στη σύγχρονη ιατρική, δεν χρειάζεται να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Κατά το παρελθόν, όσοι λάμβαναν διάγνωση για HIV φοβούνταν ενδεχομένως ότι θα ζήσουν στην απομόνωση.

Ωστόσο, χάρη στις εξελίξεις της ιατρικής και των κοινωνικών αντιλήψεων για τον ιό αυτόν έχει δημιουργηθεί ένας χώρος ασφάλειας για τους πάσχοντες από HIV οι οποίοι, με την κατάλληλη ιατρική θεραπεία και ψυχολογική υποστήριξη, έχουν την ευκαιρία να ζήσουν μια μακρά και ευτυχισμένη ζωή.

Τι είναι ο HIV;

Ο HIV είναι μια χρόνια πάθηση η οποία προσβάλλει το ανοσοποιητικό σύστημα και καθιστά τους ασθενείς πιο ευάλωτους σε ορισμένες λοιμώξεις. Ένα από τα πιο σημαντικά στοιχεία του ανοσοποιητικού μας συστήματος είναι τα Τ-κύτταρα, τα οποία επιστρατεύονται για την καταπολέμηση βακτηρίων, ιών, λοιμώξεων και άλλων ανεπιθύμητων εισβολέων.

Ωστόσο, όταν ο HIV εισέρχεται στο σώμα, ο ιός επιτίθεται σε αυτά τα κύτταρα με αποτέλεσμα να μειώνεται ο αριθμός τους στον οργανισμό σαν ένας τοίχος που εξαφανίζεται σιγά σιγά. Χωρίς θεραπεία, ο αριθμός των Τ-κυττάρων θα εξακολουθήσει να μειώνεται, δίνοντας πολλές ευκαιρίες σε λοιμώξεις, που σε άλλες περιπτώσεις θα ήταν ακίνδυνες, να προκαλέσουν μακροχρόνιες βλάβες.

Ο HIV δεν είναι ιάσιμος, αλλά μπορεί -και πρέπει – να αντιμετωπίζεται με φάρμακα. Εάν δεν αντιμετωπιστεί με φάρμακα, ο αριθμός των T-κυττάρων θα μειωθεί τόσο πολύ ώστε ο HIV θα εξελιχθεί σε σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας (AIDS), το οποίο θα προκαλέσει σοβαρότερη νόσηση, ακόμη και θάνατο.

Ο HIV καθιστά τον οργανισμό πιο ευάλωτο σε άλλες ασθένειες, με αποτέλεσμα τα συμπτώματα του HIV να συγχέονται εύκολα με άλλη νόσο. Είναι σημαντικό όσοι ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου να κάνουν τακτικά εξετάσεις.

Ποια είναι τα συμπτώματα του HIV;

Τα συμπτώματα του HIV διαφέρουν μεταξύ των ανθρώπων και εξαρτώνται, κατά βάση, από τη φάση της νόσου.

Τα κύρια στάδια του HIV είναι τρία: οξεία, ασυμπτωματική και συμπτωματική νόσος/AIDS. Μόνο στα δύο από αυτά τα στάδια θα εμφανίσετε συμπτώματα:

Οξεία

Συμπτωματική/AIDS

Οξεία

Αυτό το στάδιο εμφανίζεται κατά τις πρώτες 2-4 εβδομάδες μετά την είσοδο του ιού στον οργανισμό.

Συμπτωματική/AIDS

Εάν ο HIV παραμείνει χωρίς θεραπεία, τα συμπτώματα θα επανέλθουν και τελικά θα εξελιχθούν σε AIDS.

Οξεία

  • Πυρετός
  • Πονοκέφαλος
  • Μυϊκοί πόνοι
  • Πόνος στις αρθρώσεις
  • Εξάνθημα
  • Πονόλαιμος και πληγές στο στόμα
  • Διογκωμένοι λεμφαδένες
  • Διάρροια
  • Απώλεια βάρους
  • Βήχας
  • Νυχτερινή εφίδρωση

Συμπτωματική/AIDS

  • Εφίδρωση
  • Ρίγη
  • Πυρετός
  • Χρόνια διάρροια
  • Διογκωμένοι λεμφαδένες
  • Λευκά στίγματα στη γλώσσα
  • Συνεχής κόπωση
  • Αδυναμία
  • Απώλεια βάρους
  • Εξανθήματα
  • Έρπης ζωστήρας
  • Πνευμονία και άλλες λοιμώξεις ή χρόνια σημεία και συμπτώματα

Ακόμη και αν υπάρχουν συμπτώματα, ο μόνος τρόπος να γνωρίζετε πραγματικά αν έχετε τον ιό είναι να κάνετε τεστ.5 Εάν εσείς ή ένα αγαπημένο σας πρόσωπο ενδιαφέρεστε να κάνετε τεστ, χρειάζεται να γνωρίζετε δύο σημαντικά πράγματα:

  1. Αξιόπιστα τεστ για HIV διατίθενται σε ιατρεία, καθορισμένα δημοτικά κέντρα ή κινητές μονάδες, ή ακόμη και σε φαρμακεία, όπου μπορείτε να τα προμηθευτείτε για να κάνετε τον αυτοδιαγνωστικό έλεγχο στο σπίτι.
  2. Δεν κυκλοφορούν στην αγορά τεστ με τα οποία μπορείτε να μάθετε αμέσως εάν είστε θετικοί ή αρνητικοί για HIV.6 Όπως και με τα συμπτώματα, ο χρόνος που απαιτείται διαφέρει μεταξύ των ανθρώπων. Επομένως, εάν είναι εφικτό, συμβουλευτείτε έναν γιατρό ή εκπαιδευμένο σύμβουλο διεξαγωγής τεστ ο οποίος θα σας βοηθήσει να καταλάβετε πόσο θα χρειαστεί να περιμένετε.

Τρεις είναι οι τύποι των τεστ που είναι διαθέσιμα για εσάς:

Τεστ

Τεστ νουκλεϊκού οξέος /Αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR)75

Τεστ αντιγόνων και αντισωμάτων5

Τεστ αντισωμάτων5

Τεστ

Τι είναι;

Τεστ νουκλεϊκού οξέος /Αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR)75

Αυτό το τεστ χρησιμοποιείται για την ανίχνευση του γενετικού υλικού του HIV που ονομάζεται RNA. Το τεστ μπορεί να ανιχνεύσει τον ιό εξαιρετικά νωρίς και με μεγάλη ακρίβεια. Ωστόσο, μπορεί να είναι ακριβό και απαιτητικό σε χρόνο και εργασία. Επίσης, χρησιμοποιείται συνήθως όταν κάποιος εμφανίζει βαριά συμπτώματα ή ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου.

Τεστ αντιγόνων και αντισωμάτων5

Αναζητά συγκεκριμένες πρωτεΐνες και μόρια που παράγονται παρουσία του HIV. Πρόκειται συνήθως για εξέταση αίματος και μπορεί να πραγματοποιηθεί με πλήρη αιμοληψία ή με τεστ ταχείας ανίχνευσης (rapid test) με τρύπημα στο δάκτυλο.

Τεστ αντισωμάτων5

Αναζητά ορισμένες μόνο πρωτεΐνες στην κυκλοφορία του αίματος. Όλα τα τεστ για κατ’ οίκον έλεγχο και τα περισσότερα τεστ ταχείας ανίχνευσης εμπίπτουν σε αυτήν την κατηγορία και πραγματοποιούνται με τρύπημα στο δάκτυλο ή με λήψη δείγματος με μπατονέτα από το εσωτερικό του στόματος.

Τεστ

Περίοδος
παραθύρου

Τεστ νουκλεϊκού οξέος /Αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR)75

Μία έως τέσσερις εβδομάδες μετά την έκθεση

Τεστ αντιγόνων και αντισωμάτων5

18-45 ημέρες μετά την έκθεση (για τα τεστ ταχείας ανίχνευσης απαιτούνται 18-90 ημέρες)

Τεστ αντισωμάτων5

23-90 ημέρες μετά την έκθεση

Πόσο συχνός είναι ο HIV;

Σχεδόν 38 εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο τον κόσμο ζουν με τον HIV, εκ των οποίων κατά τι λιγότερα από 2,13 εκατομμύρια στην Ευρώπη.

Από την πρώτη εμφάνιση του ιού το 1959, οι επιστήμονες έχουν κατορθώσει να εντοπίσουν συγκεκριμένους τρόπους με τους οποίους οι άνθρωποι εκτίθενται σε αυτόν τον ιό, βοηθώντας άλλους ανθρώπους να περιορίσουν τον κίνδυνο. Ο HIV μεταδίδεται μέσω της επαφής με ορισμένα σωματικά υγρά — ειδικότερα: αίμα, σπέρμα, προσπερματικά υγρά, πρωκτικά και κολπικά υγρά, και μητρικό γάλα. Ο ιός δεν μεταδίδεται μέσω του βήχα, του φταρνίσματος, του ιδρώτα ή με το άγγιγμα.

Οι τρόποι με τους οποίους οι άνθρωποι μολύνονται συνήθως από HIV είναι τέσσερις: σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλακτικό, κοινή χρήση βελόνας, μετάγγιση μολυσμένου αίματος ή, σε ορισμένες περιπτώσεις, μετάδοση κατά τη διάρκεια της κύησης ή μέσω του μητρικού γάλακτος.

Αν και ο καθένας μπορεί να προσβληθεί από HIV, ορισμένες ομάδες διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να προσβληθούν από τον ιό σε σχέση με άλλες και θα πρέπει να εξετάσουν το ενδεχόμενο να υποβάλλονται πιο τακτικά σε εξετάσεις και να εφαρμόζουν μεθόδους πρόληψης. Στις ομάδες αυτές συμπεριλαμβάνονται:

  • Ομοφυλόφιλοι και αμφιφυλόφιλοι άνδρες
  • Όσοι κάνουν χρήση ενέσιμων ναρκωτικών
  • Εκδιδόμενα άτομα και οι πελάτες τους
  • Διεμφυλικά άτομα

Σήμερα οι πάσχοντες από HIV και AIDS έχουν περισσότερες πιθανότητες από ποτέ άλλοτε να ζήσουν μια μακρά και φυσιολογική ζωή. Ο αριθμός των θανάτων από AIDS έχει μειωθεί κατά 60% από την κορύφωσή του σε παγκόσμιο επίπεδο το 2004, ενώ ο αριθμός των ατόμων που έχουν πρόσβαση στην απαραίτητη θεραπεία που χρειάζονται έχει αυξηθεί κατά 67%.8 Διαπιστώθηκε επίσης ότι το προσδόκιμο ζωής των πασχόντων από HIV προσεγγίζει κατά πολύ αυτό των μη πασχόντων.9

Θεραπεία και φροντίδα

Δυστυχώς, επί του παρόντος δεν υπάρχει ίαση για τον HIV, αλλά είναι πολλές οι διαθέσιμες θεραπείες που σας δίνουν τη δυνατότητα να απολαμβάνετε τη ζωή και τον έρωτα με ασφάλεια, χωρίς να ανησυχείτε ότι θα μεταδώσετε τον ιό σε αγαπημένα σας πρόσωπα.

Πρόληψη

Για τις ομάδες εκείνες που είναι πιθανότερο να εκτεθούν υπάρχουν δύο είδη φαρμάκων τα οποία συμβάλλουν στην πρόληψη της μόλυνσης από HIV:10

  1. Προφύλαξη πριν την έκθεση (PrEP): μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο προσβολής από τον ιό κατά τη συνουσία. Το φάρμακο αυτό, που λαμβάνεται είτε ως χάπι είτε ως κολπικό τζελ, δυσχεραίνει την ανάπτυξη του HIV στον οργανισμό. Η PrEP φαίνεται ότι μειώνει τον κίνδυνο με αποτελεσματικότητα 92 %-99 % εάν λαμβάνεται καθημερινά.10
  2. Προφύλαξη μετά την έκθεση (PEP): μπορεί να συμβάλει στη μείωση του κινδύνου μόλυνσης μετά από επαφή ή εικαζόμενη επαφή με τον HIV. Σε αντίθεση με την PrEP, η οποία αποτελεί μακροχρόνια λύση, η PEP αποτελεί βραχυχρόνιο σχήμα αντιρετροϊκής θεραπείας (ART) διάρκειας ενός μηνός. Είναι σημαντικό η PEP να ξεκινά εντός 72 ωρών από την έκθεση στον HIV προκειμένου να έχει τα βέλτιστα δυνατά αποτελέσματα. Εάν πιστεύετε ότι μπορεί να έχετε εκτεθεί, αναζητήστε PEP αμέσως.11

Θεραπεία

Το να φαντάζεται κάποιος τη ζωή με HIV μπορεί να φαίνεται αδύνατο, όμως, με τα σημερινά επιτεύγματα της σύγχρονης ιατρικής, πολλοί άνθρωποι επιδιώκουν να πραγματοποιήσουν τα όνειρά τους, δημιουργούν οικογένεια και ζουν χωρίς να εμφανίσουν ποτέ ξανά συμπτώματα του ιού. Η θεραπεία για τον HIV ονομάζεται αντιρετροϊκή θεραπεία, ή ART, και αποτελεί συνδυασμό φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για τη μείωση της ποσότητας του ιού στον οργανισμό.12 Το να μην εξελιχθεί ο HIV σε AIDS είναι εφικτό, αλλά οι ασθενείς πρέπει να λαμβάνουν τακτικά θεραπεία, γεγονός το οποίο μπορεί να αποδειχθεί δύσκολο. Η θεραπεία για τον HIV συνιστά μακροχρόνια λύση, όμως με την πιστή τήρηση του θεραπευτικού σχήματος οι ασθενείς μπορούν να εξακολουθήσουν να απολαμβάνουν τη ζωή όπως και πριν από τη διάγνωσή τους.

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες από την ART είναι κατά κύριο λόγο ήπιες, εάν υπάρχουν, ενώ οι πιο συχνές από αυτές που σχετίζονται με την ART είναι η ναυτία ή η διάρροια.

Η ART αποτελείται από συνδυασμό φαρμάκων που λαμβάνονται ως χάπι ή ως ενέσιμο σχήμα μακράς δράσης, γεγονός το οποίο μπορεί να καταστήσει τη θεραπεία τόσο εύκολη όσο το να προσθέσει κάποιος μια ακόμη καθημερινή συνήθεια το πρωί. Χάρη στην ART μπορείτε να παραμείνετε ασυμπτωματικοί ή ο ιός σας να μην είναι ανιχνεύσιμος. Αυτό σημαίνει ότι δεν ανιχνεύεται από τις συνήθεις εξετάσεις.12

Φροντίδα ασθενούς με HIV

Η θετική διάγνωση για HIV μπορεί να προκαλέσει σοκ τόσο για τον ασθενή όσο και για τα αγαπημένα του πρόσωπα. Όταν υποστηρίζετε ένα αγαπημένο σας πρόσωπο που έχει λάβει μια τέτοια διάγνωση είναι σημαντικό να είστε ανοικτοί, να δείχνετε ενσυναίσθηση και να διευκολύνετε την επικοινωνία. Στις πρώτες δεκαετίες της επιδημίας, οι πάσχοντες από HIV περιθωριοποιούνταν με κάθε τρόπο, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια επικίνδυνη ατμόσφαιρα και πολλοί να παραμένουν χωρίς θεραπεία.12

Χάρη στις διαθέσιμες θεραπείες σήμερα οι οποίες είναι περισσότερες και καλύτερα ανεκτές για να διευκολύνουν τους πάσχοντες από HIV να ζουν μια φυσιολογική ζωή – αρκεί να αισθάνονται άνετα να ζητούν βοήθεια – οι φροντιστές και τα αγαπημένα τους πρόσωπα πρέπει να κατανοήσουν ότι δεν θα χρειαστεί να διανύσουν μόνοι τους αυτήν τη διαδρομή.

Ως σύζυγος, σύντροφος ή αγαπημένο πρόσωπο ενός πάσχοντα από HIV είναι φυσιολογικό να αισθάνεστε άγχος ή φόβο. Όπως και σε κάθε σχέση, είναι σημαντικό να εκφράζετε ανοιχτά αυτά τα συναισθήματα και να συζητάτε πώς θα είναι η ζωή σας 5, 10 ή 20 χρόνια μετά τη διάγνωση. Χάρη στις επιστημονικές καινοτομίες, το μυστήριο που περιέβαλλε κάποτε αυτόν τον ιό έχει διαλυθεί. Αξιοποιήστε την ευκαιρία αυτή ώστε να ενημερωθείτε μαζί και να σχεδιάσετε τη ζωή σας με υπευθυνότητα, ασφάλεια και ευτυχία.12

Τι να ρωτήσετε τον γιατρό σας;

Ο κατάλογος που ακολουθεί περιλαμβάνει παραδείγματα ερωτήσεων που θα σας βοηθήσουν να ξεκινήσετε συζήτηση με τον επαγγελματία υγείας σας. Μπορεί να υπάρχουν κι άλλες σχετικές ερωτήσεις με βάση τα συμπτώματα, το στάδιο της νόσου και το ιατρικό ιστορικό σας που δεν παρατίθενται εδώ.

  • Πότε θα πρέπει να αρχίσω να λαμβάνω ART μετά τη διάγνωσή μου με HIV;
  • Είμαι διεμφυλικό άτομο. Θα επηρεάσει η ART την ορμονοθεραπεία μου;
  • Ποια είναι τα σημάδια της λοίμωξης και πώς μπορώ να την αποτρέψω;
  • Ποιες καθημερινές συνήθειες μπορώ να υιοθετήσω για να παραμείνω υγιής;
  • Πόσο συχνά θα πρέπει να εξετάζω το ιικό μου φορτίο;
  • Πόσο συχνά θα πρέπει να εξετάζεται ο/η σύντροφός μου για HIV;
  • Χρειάζεται να χορηγηθεί στον/στη σύντροφό μου PrEP εάν εγώ λαμβάνω ART;
  • Πώς μπορώ να καταλάβω αν το ανοσοποιητικό μου σύστημα αρχίζει να εξασθενεί;
  • Έχω περισσότερες πιθανότητες να προσβληθώ από HIV αν πάσχω από άλλη σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη;
  • Μπορώ να αποκτήσω παιδιά εάν είμαι μη ανιχνεύσιμος/-η;

Johnson & Johnson & HIV

Η Johnson & Johnson δεσμεύεται να ανακαλύψει πρωτοποριακές θεραπείες και να προσφέρει οριστική ίαση για τον HIV και το AIDS. Μέσω των παγκόσμιων συμπράξεων και των επιστημονικών εξελίξεων η Janssen επικεντρώνεται στη δημιουργία νέων προληπτικών εμβολιαστικών σχημάτων και θεραπειών.

Στη Johnson & Johnson, οι ομάδες μας εργάζονται ακούραστα όχι μόνο για την ανάπτυξη νέων, καινοτόμων ιατρικών προσεγγίσεων, αλλά και για την επέκταση της προσβασιμότητας στη θεραπεία ατόμων που είναι θετικά για HIV σε φτωχές χώρες ή χώρες στις οποίες οι παρεχόμενες υγειονομικές υπηρεσίες είναι ελλιπείς, καθώς και για την εξάλειψη του στιγματισμού που συνδέεται με αυτήν την ιογενή πάθηση η οποία είναι πλέον διαχειρίσιμη. Έχουμε ήδη αλλάξει την όψη του HIV στο παρελθόν και μπορούμε να το επαναλάβουμε.

Γλωσσάρι

  • Ιικό φορτίο του HIV: Η ποσότητα του HIV που βρίσκεται στην κυκλοφορία του αίματος.
  • CD4+ κύτταρα/T-κύτταρα: Κύτταρα τα οποία συναποτελούν το ανοσοποιητικό μας σύστημα και επιστρατεύονται για την καταπολέμηση των λοιμώξεων.
  • Αριθμός CD4+: Ο αριθμός των T-κυττάρων στον οργανισμό.
  • Αντιρετροϊκή θεραπεία: Φαρμακευτική θεραπεία η οποία συμβάλλει στον έλεγχο του ιικού φορτίου και στην παρεμπόδιση της μετάδοσης του ιού σε άλλους ανθρώπους.
  • Μη ανιχνεύσιμη νόσος: Όταν το ιικό φορτίο ενός ασθενούς δεν ανιχνεύεται πλέον στο αίμα με τη χρήση των τυπικών εξετάσεων και δεν είναι δυνατή η μετάδοση του ιού σε άτομο αρνητικό για HIV.
  • Οροθετικός: Άτομο με θετικό αποτέλεσμα εξέτασης για HIV.
  • Ασυμπτωματικός: Άτομο θετικό για HIV αλλά χωρίς συμπτώματα ή εξωτερικά σημάδια της λοίμωξης.
  • Αντιγόνο: Μόριο που βρίσκεται στους ιούς και ενεργοποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού.

Βιβλιογραφία:

[1]
Sajadinejad MS, et al. Gastroenterol Res Pract 2012;2012:106502.
[2]
Healthy Women. 10 Tips for friends and family supporting someone with IBD. Available at: https://www.healthywomen.org/content/blog-entry/10-tips-friends-and-family-supporting-someone-ibd Accessed: April 2025.
[3]
Crohn's & Colitis UK. Sexual relationships and IBD. Available at: http://s3-eu-west-1.amazonaws.com/files.crohnsandcolitis.org.uk/Publications/surgery-for-crohns-disease.pdf Accessed: April 2025.
[4]
Resilient Families. Types of intimacy. Available at: https://resilientfamilies.com/tag/types-of-intimacy/ Accessed: April 2025.